Kira tespit davası, kira bedelinin belirlenmesi amacıyla başvurulan yasal bir süreçtir. Kiralanan gayrimenkulün değeri, piyasa koşulları, emsal gayrimenkullerin kira bedelleri gibi ölçütlere dayanarak adil bir kira bedelinin mahkeme tarafından belirlenmesini sağlar. Kira tespit davası, yalnızca konut ve çatılı işyeri için başvurulabilecek bir hukuki yoldur.
Kira tespit davası, Türk Borçlar Kanunu’nun 344. Maddesinde düzenlenmiştir. TBK m.344’e göre ‘…Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir…’
İlgili kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere, 5 yıllık kira dönemi sonunda ve her 5 yıllık periyotların sonunda, yeni kira döneminde uygulanacak kira bedelinin mahkemece tespiti için kira tespiti davası açılabilir.
Kira tespit davası açmak için;
a) Taraflar arasında bir kira sözleşmesi olmalı
b) 5 yıllık kira süresi geçmiş olmalı
c) Yazılı bildirim
d) Hukuki yarar
Koşullarının varlığı gerekmektedir.
01.09.2023 tarihinden itibaren, kira tespit davası açılmadan önce arabuluculuğa başvurmak dava şartı olarak düzenlenmiştir. Arabuluculuk sürecinde bir anlaşmaya varılamazsa, anlaşamama son tutanağı ile kira tespit davası açılır.
Kira Bedelinin Belirlenmesi
Mahkeme, bilirkişi tespiti, emsal kira bedellerinin araştırılması ve tarafların sunduğu deliller ışığında taşınmazın durumunu da göz önünde bulundurarak, hakkaniyete uygun bir kira bedeli belirler.
Kira tespit davası açılırken, talep edilen bedel net bir şekilde gösterilmelidir. Dava sürecinde talebin ıslah edilmesi ve arttırılması mümkün değildir.
Kira Tespit Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Kira tespit davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesi, yetkili mahkeme ise kiralanan gayrimenkulün bulunduğu yer veya davalının yerleşim yerindeki mahkemedir.